Zwartboek Uitzetcentrum Zestienhoven - februari 2007

Verslag kerkdienst donderdag 1 februari 2007

Ik was vandaag de enige bezoeker, dus ik had het druk.

De geestelijke verzorger en ik waren bang dat de smokkelactie van vorige week gevolgen zou hebben, minstens een fouillering, maar er gebeurde niets. Nou had ik ook niks bij me, maar ik hád in mijn jaszakken iets verstopt kunnen hebben. Wel keek een bewaker erg openlijk tijdens het koffie drinken door het raampje in de deur. Ik heb me openlijk met mijn rug naar hem toegekeerd, of me zoveel mogelijk buiten zijn blikveld opgesteld.

Dit is wat ik allemaal hoorde:

Een man uit Irak is opgepakt vanuit een klooster in Nijmegen. Hij zat daar ondergedoken. Twee mannen kwamen zogenaamd op bezoek, de broeders lieten hem binnen. Toen ontpopte het bezoek zich als de IND. De ‘heren’ vroegen naar zijn papieren, rekenden hem in en voilá, daar zit hij dan in Zestienhoven.

Een man uit Irak kwam aan met het vliegtuig, had niet de goede papieren, werd onmiddellijk in de boeien geslagen en afgevoerd. Nu zit hij in Zestienhoven op zijn uitzetting te wachten.

Een man zal worden uitgezet naar Azerbeidzjan. Hij heeft hepatitis A, B en nog meer medische problemen. Als hij hier weggaat heeft hij daar nog zo’n twee á drie weken te leven, zegt hij, want in Azerbeidzjan hebben ze de benodigde medicijnen niet. Hij heeft geen advocaat, hij denkt dat dat komt omdat hij geen Nederlands spreekt, alleen Duits. Ik denk niet dat dit de reden kan zijn. De geestelijke verzorger zegt dat hij het gaat uitzoeken.

Een man uit Irak had bij binnenkomst in Zestienhoven zijn spullen moeten invoeren. Alles werd opgeschreven, hij had zijn handtekening ervoor gezet. Hij werd later uitgezet en had vijf minuten om zijn spullen na te kijken. Dat is uiteraard te weinig. Zijn uitzetting ging niet door, nu zit hij weer in Zestienhoven. Bij nadere inspectie ontbraken drie mobiele telefoons en één cd-speler aan zijn bezittingen. De man ging klagen, werd voor leugenaar uitgemaakt, wegens doorprotesteren belandde hij nog bijna in de isolatiecel.

Nu ligt er een klacht bij de Commissie van Toezicht. Hij wil niet eens zijn spullen terug, hij wil vooral weten wie er op dat moment dienst had, zodat de dief kan worden ontmaskerd.

Meerdere mensen vertelden naar aanleiding van bovenstaande klacht dat er ook bij hen spullen ontbraken, namelijk dingen die op de badafdeling zouden moeten zijn, waar ze om vroegen en die plotseling niet meer aanwezig waren. Bijvoorbeeld schoenen.

Goed nieuws: Khaled heeft zijn (‘onze’) schoenen aan. Nadat ik er achteraan was gegaan, is de bewaking ze dezelfde dag nog komen brengen. Ik ben blij dat ik mijn mond heb opengedaan!

Het meisje dat vorige week niet mee wilde met de bewakers haakte aan bij de Irakese mannenclub. De geestelijke verzorger heeft het vermoeden dat ze in een ‘verkeerd beroep’ terecht is gekomen. Ik had dat idee ook, en had een aantal dagen geleden al iemand van de stichting Blinn gemaild, met het verzoek of we wat tips kunnen krijgen hoe we dergelijke problemen bij vrouwen kunnen signaleren. Geeft Blinn misschien een cursus? Helaas heb ik nog geen antwoord gekregen.

De vrouw uit Mongolië heeft nog steeds vloeiingen. Ik heb haar mijn telefoonnummer gegeven, en beloofd dat ik bij haar op bezoek ga.

Tot slot, de bewaker, een jong ventje, die de vrouwen moest meenemen, had het moeilijk. Ik was net bezig de Mongoolse vrouw mijn telefoonnummer te geven toen hij zei: “Dames, meekomen!’”.

Wij negeerden hem.

Toen zei hij tegen mij: “Mevrouw, u ondermijnt mijn gezag!”

Ondermijnt mijn gezag, kom op zeg! Heb je gezag omdat je zo’n rood/wit/blauw uniform aanhebt?


Verslag kerkdienst donderdag 8 februari 2007

Vandaag ontmoette ik na de kerkdienst een vrouw uit Togo met haar dochtertje van een jaar en tien maanden. Ze waren hierheen gebracht vanuit Leeuwarden. De vrouw moest steeds huilen; ze heeft een advocaat die geen donder uitvoert. Ik heb haar wat speeltjes gegeven uit de speelgoeddoos. Er is nog een moeder met kind in het centrum.

Alle vrouwen zitten op het moment op de mannenafdeling, want op de vrouwenafdeling wordt een sprinklerinstallatie geïnstalleerd. Wel fijn dat zíj binnenkort ook brandveilig opgesloten kunnen worden. De tijd van ‘vrouwen en kinderen eerst’ is dus definitief voorbij (ja, vrouwen en kinderen eerst verbrand). De speeltjes kwamen goed van pas, want de speelkamer wordt ook besprinklerd.

Een aantal mensen kwam uit de gevangenis, vanwege drugszaken. Een vrouw wordt een dezer dagen uitgezet, haar man zit nog vast. De straf van een andere vrouw, uit Venezuela, is pas morgen afgelopen, maar ze is nu al hier. Schiet zeker lekker op zo, kan ze eerder uitgezet worden.

Beide vrouwen waren meer te spreken over het leven in een reguliere gevangenis dan in Zestienhoven. In de gewone bajes hebben ze tenminste een kapsalon, een ruim assortiment om uit te kiezen als je wat wil kopen, en kun je zelf koken.

De vrouw uit Mongolië lijkt steeds zieker te worden. De medicijnen die ze heeft gekregen helpen niet.

Een man uit Servië heeft het hier een jaar uitgehouden met valse papieren, maar liep bij het tonen of aanvragen van zijn sofi-nummer tegen de lamp. Politiebureau, Zestienhoven, Servië.

Goed nieuws: een man uit Iran die al een tijdje in Zestienhoven zat, schijnt vandaag of morgen vrij te komen. Daar stond ineens een gelukkig iemand, die uitriep: "Ik ga een nieuw leven beginnen!" (Met die plannen zijn ze ooit allemaal aan het avontuur Nederland begonnen, vrees ik...Gelukszoeker wordt geluksvinder, een roman met een happy end).

De geestelijke verzorger uit Kongo gaat waarschijnlijk eind deze maand los op de boot in Dordrecht. Hij wordt als zwarte man die niet zo best Nederlands spreekt, heel vaak naar zijn papieren gevraagd, en dan nogal denigrerend behandeld door de politie. Die soms best ad rem reageert:

Geestelijke verzorger: “Ik heb haast, ik heb een dienst!"
Politie: "Wij hebben ook dienst".

Na afloop wilden de bewakers weer een van de bezoekgroepleden meenemen. Die wilde niet - ik wilde juist wel, eens kijken hoe dat regime daar is, voor 24 uur dan, lijkt me genoeg. Om ook eens mogen genieten van dat verrukkelijke brood waar ze zoveel van krijgen...Van een bewaakster mocht het eerst wel, maar later zei ze dat ik dat toch eerst met de directeur moest bespreken. Ik heb de geestelijke verzorger mijn idee eens voorgelegd, maar die zag het niet gerealiseerd worden. Eventueel behoort een rondleiding wel tot de mogelijkheden, dacht hij. Ook goed.

Ik heb na afloop met de geestelijke verzorger gesproken over de kledingcontainer, de koekjes en of wij meer kunnen doen in het centrum.


Verslag kerkdienst donderdag 15 februari 2007

Ik had vandaag een introducée mee. Ze viel met haar neus in de boter: gelazer met de portier. Nadat we de spullen in het kluisje hadden gedaan, wachtten we totdat we naar binnen mochten. Een bewaakster ging naar de deur en keek ons uitnodigend aan. Wij gingen achter haar naar binnen, de bewaakster ging rechtdoor, wij linksaf. We werden gewoon doorgelaten via al die intercoms.

Eenmaal in de kerkzaal kwam een portier van G4S achter ons aan, om ons eens even haarfijn te vertellen dat het régel is dat de pástor ons ophaalt, en dat we die regel aan ons laars hadden gelapt.

Ik ging uitleggen dat we volkomen te goeder trouw hadden gehandeld, maar dat geloofde hij niet. Terwijl we op deze manier zo váák binnengekomen zijn! Hij werd dus boos omdat hij dacht dat ik me expres niet aan de régels had gehouden, en zei dat we vooral moesten weten dat we hier te gást waren. Waarop ik zei dat als we hier te gást zijn, we ook niet op zo’n toon toegesproken wilden worden. Hij vond (uiteraard) zijn toon correct; ik niet.

Het zegt eigenlijk wel genoeg dat ze ons zo behandelen. Als het echt zo is dat die portiers vinden dat deze manier van toespreken correct is, mijn god! dat doet dan wel het ergste vrezen voor de bejegening van die mensen binnen.

De portier ging schuimbekkend af, en de geestelijke verzorger uit Kongo maakte het geheel nog af door tegen me te zeggen: "Ja, REGELS ZIJN REGELS!" Wat zal ik blij zijn als die zijn eigen stek heeft.

De geestelijke verzorger uit Kongo deed trouwens vandaag de dienst op een dermate stuntelige manier, dat mijn buurman zich afvroeg waar de ‘echte’ geestelijke verzorger was. Toen ik uitlegde dat we een invaller hadden, zei hij: "Hij heeft niet veel ervaring, dat zie je zo".

Ik heb vrijwel niets kunnen verstaan van de dienst, en het is misschien wel leuk als hij nieuwe liedjes wil introduceren, maar het is volgens mij véél leuker als de "gedetineerden" (citaat geestelijke verzorger uit Kongo) die liedjes dan ook kennen. De klassieke muziek was dezelfde als die ik altijd hoor bij begrafenissen en crematies, dus daar kreeg ik een beetje de kriebels van.

Gelukkig kon ik het laatste gedeelte van de dienst laten voor wat het was, doordat ik ging spelen met een Irakees jongetje van een jaar of drie, vier. Er is namelijk een Irakese familie in het centrum: vader, moeder en drie kinderen, waarvan twee aanwezig bij de kerkdienst. De oudste jongen is twaalf jaar en trad op als tolk voor zijn ouders.

Ik heb geprobeerd om mijn sympathie te tonen en heb gevraagd hoe lang ze hier in Nederland waren (een jaar, die oudste jongen had hier op school gezeten); ze kwamen via Duitsland naar Nederland. Ze hadden drie cellen tot hun beschikking, dus ze zitten er ruim bij voor Zestienhovense begrippen.

Tijdens het spelen met het jongetje, met autootjes uiteraard, viel het me op dat hij tussen het gebruikelijke broembroem ook af en toe een ‘fuck you’ liet horen. De Zestienhovense invloed, vrees ik. De moeder uit Togo met haar dochtertje van tweeëntwintig maanden was er ook, ik heb haar de naam van een goede advocaat gegeven.

Verder scheen er nog een gezin met twee kinderen te zijn, maar die waren niet in de kerkdienst.

Hadden we maar meer tijd om met de mensen te praten, wat is nou helemaal tien tot vijftien minuten die je ook nog moet verdelen over zovelen!


Verslag kerkdienst donderdag 22 februari 2007

Vandaag waren er twee kerkdiensten: één bomvol, de andere met slechts vier mannen.

Het is aswoensdag geweest, dus een ieder die dat wilde kreeg een askruisje op zijn/haar voorhoofd. Wij bezoekers deden mee aan het ritueel.

We zijn nu helemaal zondenvrij geloof ik, dus er is gelukkig weer ruimte voor nieuwe zonden. Ik kreeg zelfs zo de smaak te pakken van het meedoen dat ik een hele psalmtekst heb voorgelezen.

Veel kinderen in de cel, het lijkt op: als er één schaap over de dam is volgen er meer. Als er één kind in de cel zit volgen er meer. En meer. En meer. En dat alleen nog maar in Rotterdam…

Er zitten op dit moment zeker zes kinderen in het centrum, en volgens mij zijn daar de Irakese kinderen niet bijgeteld – dat zou dan totaal komen op 9 kinderen.

Ernstig is dat de mevrouw uit Togo plus haar kindje verdwenen zijn. Je reinste Nacht und Nebel. De geestelijke verzorging tast in het duister over hun lot – het is allemaal heel plotseling gegaan. Het is absoluut belachelijk dat zelfs geestelijke verzorgers geen inzicht krijgen in wat er gebeurt met hun ‘cliënten’ - zo kan er nooit nazorg geleverd worden!.

Juist in dit geval – die vrouw werd bedreigd door een Togolese maffiabende. Justitie en de IND doet maar wat ze wil met mensen en biedt geen enkele veiligheidsgarantie. …. Ik ga proberen te achterhalen waar de vrouw en haar kindje nu zitten – hopelijk nog in Nederland.

Achter mij zaten vijf meisjes uit Indonesië. Ze woonden eerst gezellig samen in een huis in Den Haag, toen kwam de politie, en nu zitten ze samen in drie cellen naast elkaar in dit gastvrije centrum. En wordt ze deze week nog de gelegenheid geboden gebruik te maken van een gratis one way ticket naar Indonesië.

Van de Irakese familie waren de dochter van tien jaar, het jongetje van twee of drie en de moeder aanwezig. De dochter sprak goed Nederlands en trad op als tolk.

Wat ik te weten ben gekomen: ze worden een dezer dagen uitgezet naar Duitsland. Daar willen ze van alles proberen te regelen. Dientengevolge willen ze hier helemaal niks meer.

Mijn vragen en aanboden werden door de moeder geïrriteerd terzijde geschoven. Het meisje kreeg telkens die boze moeder over zich heen. Dat was mijn schuld, dus ik hield snel op natuurlijk. Het verbaast me eigenlijk altijd al dat de meeste mensen ons zomaar vertrouwen, want waarom zouden ze dat doen? Alsof ze zulke goede ervaringen hebben met Nederlanders, met name in deze fase van hun leven hier.

Khaled, de man van de schoenen, was weer terug – ik had hem al een paar weken gemist. Hij liep op slippers, dus ik vroeg gelijk: "Waar zijn je schoenen?" Die bleek hij nog wel te hebben, maar hij kwam nu net terug van twee weken iso en één week ziekenhuis. Hij was kilo’s afgevallen, want hij was in hongerstaking geweest. Hij wil niet terug naar Irak. Hee, hoe zou dat nou komen- het is toch helemaal veilig daar nou Saddam opgehangen is?

Er was ook een jongen uit Porto (Portugal). Die had hier een poos gewoond en gewerkt, was zijn paspoort kwijtgeraakt en opgepakt. Wat gebeurt er dan – zelfs als je een Europees staatsburger bent?

Dan beland je (bijvoorbeeld) in PI de Schie. Je moeder stuurt een kopie van je paspoort op, maar daar veegt men zijn gat mee af. Uiteindelijk, na een maand, mag je dan in Zestienhoven op je vlucht wachten.. IK heb hem twee namen en telefoonnummers van advocaten gegeven die zich met deze problematiek bezighouden. Hopelijk kan hij er wat mee.

Over het generaal pardon: het lijkt erop dat sommige mensen die daarvoor in aanmerking komen, toch worden uitgezet.

Zo sprak ik Mustafa uit Irak, die hier al sinds 2000 is. Hij woonde en werkte in Terneuzen, is daar opgepakt. Hij heeft geen criminele achtergrond. Ik heb de naam en het telefoonnummer van zijn advocaat, die ik a.s. maandag kan bellen. Hij was eerst in Tilburg, waar hij het wel o.k. vond, maar HIER!

Zijn advocaat had volgens zijn zeggen een plek voor hem geregeld in Kamp Zeist. Helaas hebben ze een fout gemaakt waardoor hij in Zestienhoven beland is, ook tot verwondering van zijn advocaat. Op zijn afdeling (c1) lopen een aantal gekken rond – de bewakers zeggen dat ze ‘niks doen’ maar hij vindt ze eng (de gekken).

Een andere man uit Irak keek uitgebreid uit het raam. Waarom? Hij had nog helemaal niks van Nederland gezien, zei hij. Ja, de PI in Roermond, drie maanden. Niet dat je veel van Nederland ziet vanuit het raam van waar de kerkdienst wordt gehouden, het kijkt uit op een parkeerterrein in een industriegebied. Hij heeft verder waarschijnlijk nog de grote weg gezien, van daaruit zie je ook voornamelijk industriewijken. Maar ja, daar staat Nederland vol mee, dus eigenlijk heeft hij toch weer wel veel van Nederland gezien.

De laatste Irakees die ik sprak wilde helemaal niet terug wil naar Irak, maar vond het zó verschrikkelijk dat hij gevangen zat, dat hij maar meewerkte. Hij dacht dat hij anders nooit meer vrij zou komen. Hij vertelde bovendien dat de eenpersoonscellen in Zestienhoven 2 x 2 m2 zijn!


Maandag 26 februari 2007

De geestelijke verzorger en ik hebben uitgebreid over de mail gediscussieerd over thema’s als het gedoe rond de kluisjessleutels en het meenemen koekjes en kleding, tot ‘waar het bieden van hulp nou om gaat’.

Hij is van mening dat immateriële zorg van groter belang is voor de mensen binnen dan praktische zaken. Bovendien is hij op het matje geroepen door diverse functionarissen over onze ‘invoer’praktijken. Daarom wil hij dat wij voortaan alles wat we eventueel willen meenemen met hem overleggen. We mogen zelf ook geen andere personeelsleden in het centrum meer benaderen. Hij heeft natuurlijk gelijk, zeker vanuit zijn positie gezien, dat de grootste problemen voor de mensen binnen niet liggen op het gebied van onderbroeken en sokken. Helaas is dat zo’n beetje het enige wat we kunnen proberen te regelen in die korte tijd dat we de mensen zien.

Ik schrijf hem:

"Zaken die er niet toe doen in het dagelijks leven kunnen een erg grote plaats gaan innemen in een setting als een gevangenis.

Vanwege het feit dat je zo’n beetje niks meer zelf kunt bepalen, beginnen dingen als: zelf niet meer kunnen bepalen wat je wilt eten en maar moeten slikken (letterlijk) wat je krijgt, buitenproportioneel veel aandacht te vragen. Zo ook het hebben van schoenen bijvoorbeeld. Hoe kun je luchten in de winter zonder schoenen? En let wel: dat is een van de weinige dingen die je kunt doen daar".


Janneke, Februari 2007.