Gisteren, 4 februari 2010, stemde de gemeenteraad van Haarlemmermeer vrijwel unaniem in met een wijziging van het bestemmingsplan, waardoor de nieuwbouw voor het nieuwe Justitieel Complex op Schiphol groen licht heeft gekregen.
De vergadering was geheim, we zullen nooit te weten komen wie daarin wat heeft gezegd – en met welke argumentatie.
Na afloop gaven enkele partijen toelichting op hun beslissing. Daar kwam aan het licht dat de gemeenteraadsleden (deels?) van mening zijn dat de situatie in het huidige complex 'onmenselijk' is. Daarom, zo vindt men, zal het een hele verbetering zijn dat er een nieuw complex komt, want daar zal het goed geregeld zijn met de veiligheid.
Dat roept bij mij een aantal vragen op.
Op grond waarvan vinden de gemeenteraadsleden het huidige complex 'onmenselijk'? Is dat, omdat er een aantal jaren een brand heeft gewoed waardoor 11 mensen omkwamen en velen een trauma opliepen? Inmiddels is er aan de brandveiligheid van het cellencomplex het een en ander gesleuteld; in theorie zou een brand met een dergelijke fatale afloop niet meer kunnen voorkomen. Dus dat argument gaat niet op.
Is het, omdat de gemeente de opsluitomstandigheden in dít specifieke complex 'onmenselijk' vindt? Zo ja, dan is het schandalig dat de gemeenteraad niet veel eerder alles op alles heeft gezet om dit complex te sluiten – zij zijn daarmee medeverantwoordelijk voor alle jaren die gevangenen in cellencomplex Schiphol Oost onder 'onmenselijke' omstandigheden hebben doorgebracht.
En waarom zouden die omstandigheden in dit complex eigenlijk meer 'onmenselijk' zijn dan de omstandigheden in andere detentiecentra? Waar baseren de gemeenteraadsleden zich dan op? Zijn ze wel eens op bezoek geweest in detentiecentra? En zo ja, hebben ze dan met (niet door de directie voorgeselecteerde) gevangenen gepraat? Als ze dat zouden hebben gedaan, zouden ze er achter zijn gekomen dat de omstandigheden in álle centra 'onmenselijk' zijn, omdat vreemdelingenbewaring op zichzelf 'onmenselijk' is. Dat zal niet veranderen door de komst van een nieuw complex, hoe 'veilig' ook.
cellengang op schiphol
Veilig trouwens voor wie? Voor de bedrijven in de buurt, die in hun zienswijze de angst uitspraken dat er mogelijk vrijgelaten of ontsnapte illegalen op hun terrein zouden komen rondspoken? Voor de gevangenen zelf, zodat ze niet meer de kans lopen levend te worden verbrand? Dat laatste is overigens nog maar de vraag, want in de afgelopen negen dagen hebben twee gevangenen in detentiecentra, één in kamp Zeist en één op de bajesboot in Zaandam, hun cel in brand gestoken. De brandweer schijnt er nog een hele kluif aan gehad te hebben – logisch, want Kamp Zeist bestaat deels uit wrakkige houten barakken, en op de boten in Zaandam heeft architect Erik Fokkema van EGM Architecten een dusdanige hoeveelheid hout laten verwerken, dat gevangenen vanwege brandonveiligheid geen magnetron op hun cel mogen hebben....
brand in kamp zeist
De aanstichters van die branden zullen vervolgd worden en lopen het risico op een flinke gevangenisstraf. Iemand die brand stichtte in zijn cel op de bajesboot in Dordrecht werd veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 12 maanden. Waaróm gingen die mensen over tot een dergelijke drastische actie? Die levert immers gevaar voor eigen leven op en voor dat van anderen? Antwoord: uit pure wanhoop, veroorzaakt door de ‘onmenselijkheid’ die inherent is aan het vreemdelingenbeleid. Ga maar na: mensen opsluiten die niets gedaan hebben, voor maanden en maanden en maanden, ze chanteren met langer vastzitten als ze niet meewerken aan hun terugkeer. Terugkeer naar een land dat ze nu juist ontvlucht zijn in de hoop op een beter, ‘menselijker’ leven, hier in het rijke westen.
Deportatie is vrijheid, Orwell zou het bedacht kunnen hebben. Meewerken betekent weliswaar mogelijk (maar lang niet altijd) vrijheid, maar vooral angst voor de toekomst. NIET meewerken levert langere gevangenschap op, oftewel, zoals rechters zeggen: “Door het niet verlenen van medewerking ten behoeve van het vaststellen van zijn identiteit en nationaliteit frustreert eiser het onderzoek en heeft hij de duur van de inbewaringstelling – mede – aan zichzelf te wijten”.
Daar zit je dan dus, in zo'n detentiecentrum. Om wanhopig van te worden, hetgeen dan ook vaak gebeurt. Depressie en agressie heersen alom. Bewakers, slechts aangesteld om de orde en rust te handhaven, delen meedogenloos straffen uit, als agressie weer eens toeslaat – of als iemand zich niet aan wat voor regel dan ook houdt. Agressie van bewakers wordt nooit bestraft, en bij klachten trekt de gevangene in 97% van alle gevallen aan het kortste eind.
straf
Uit angst voor represailles zakken de meeste gevangenen weg in apathie en brengen hun dagen door in ledigheid, liggen op hun bed televisie te kijken of spelen eindeloze potjes domino in de recreatiekamer. Wat een vreselijk leven! Onmenselijk? Jazeker. De overheid breekt menselijke geesten, is het niet bij deze keer vreemdelingenbewaring, dan wel bij de volgende keer. Onmenselijk beleid? Jazeker.
Door in te stemmen met het nieuwe complex en door zich niet uit te spreken tegen het concept 'vreemdelingenbeleid' op zichzelf, verklaar ik de gemeenteraad Haarlemmermeer medeverantwoordelijk, oftewel medeschuldig, aan ‘onmenselijkheid’.
Mijn uitspraak luidt aldus: “Door het niet verlenen van medewerking ten behoeve van sluiting van cellencomplex Schiphol Oost en het wel verlenen van medewerking ten behoeve van het nieuw te bouwen Justitieel Complex Schiphol frustreert de gemeente Haarlemmermeer verbetering van het onmenselijke vreemdelingenbeleid en heeft hij de in de cellencomplexen heersende ‘onmenselijkheid’ – mede – aan zichzelf te wijten”.
Waarvan akte.
Janneke van Beek, 5 februari 2010
