Vreemdelingenrecht?

vreemdelingenrechters

Wat moet iemand in Nederland doen om veroordeeld te worden tot 18 maanden celstraf? Een gewapende overval plegen, bijvoorbeeld. Of heel veel drugs verhandelen. Of…. simpelweg in vreemdelingenbewaring zitten en weigeren mee te werken aan je uitzetting.

Volgens de eind dit jaar te implementeren Europese Terugkeerrichtlijn duurt vreemdelingenbewaring niet langer dan 6 maanden, maar kan nog eens met 12 maanden worden verlengd ‘indien de uitzetting, alle redelijke inspanningen ten spijt, wellicht meer tijd zal vergen, op grond dat de vreemdeling niet meewerkt aan zijn uitzetting’.

Even voor de duidelijkheid: vreemdelingenbewaring is geen straf, maar een ‘maatregel’. Met een maatregel ben je bij justitie altijd slechter af dan met een straf. Je hebt in vreemdelingenbewaring onder meer geen recht op detentiefasering, educatie of bezoek zonder toezicht. Daartegenover staat dat je elke maand een ‘vertrekgesprek’ moet hebben met een regievoerder van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V). Tijdens dat vertrekgesprek zal de regievoerder alles uit de kast halen wat in zijn of haar vermogen ligt om je psychologisch onder druk te zetten, om je te laten bekennen waar je vandaan komt, zodat je teruggestuurd kan worden. Lukt het de regievoerder niet deze maand, dan volgende maand misschien: de regievoerder heeft ruim de tijd, en de gevangene zít al die tijd – in een detentiecentrum (ander woord voor een speciale gevangenis om illegalen in op te sluiten).


Henk Lange, regievoerder bij de DT&V


Ruben Muskiet, senior medewerker administratie bij de DT&V

Vreemdelingenbewaring valt onder bestuursrecht. Dat betekent, dat je in beroep kunt tegen de beslissing van de overheid om je in vreemdelingenbewaring te houden. Je advocaat reageert schriftelijk op de maandelijkse ‘voortgangsrapportage’ van de DT&V over jou. In die voortgangsrapportage staat welke inspanningen men verricht om je te kunnen uitzetten. Die inspanningen kunnen minimaal zijn, en zijn oncontroleerbaar. Maand na maand na maand een schriftelijk rappel bij een en dezelfde ambassade geldt als voldoende inspanning. De rechter zal niet constateren, zoals ieder normaal mens, dat de kans nul is dat een ambassade na een x-aantal maanden rappelleren je plotseling als hun onderdaan zal herkennen. De rechter neemt ook zonder meer aan dat er daadwerkelijk gerappelleerd ís – zonder enig bewijs te eisen. Want als de overheid zégt dat er gerappelleerd is, dan ís er gerappelleerd. Er is altijd zicht op uitzetting, en zo niet, dan toch.


Henk Hartog, regievoerder bij de DT&V


Iris van der Veen, regievoerder bij de DT&V

Meestal vindt er in het geheel geen zitting plaats – de rechter kijkt naar de stukken en hup, verlenging bewaring. Maar ongeveer eens per drie maanden vindt er zowaar iets plaats dat op een zitting lijkt. Om de schijn van een eerlijk proces op te houden.
Zo’n zitting is van een ander kaliber dan bij de politierechter. Aanwezigen in de rechtszaal: een vreemdelingenrechter, een griffier, een advocaat van de IND in de rol van vertegenwoordiger van de minister van justitie, jouw advocaat, en zowaar, ook jij mag komen opdraven - onder escorte van 2 of meer parketwachten.
De rechter trekt per ‘vreemdeling’ een paar minuten uit om diens verhaal aan te moeten horen. Niet dat het ooit énig gewicht in de schaal van Vrouwe Justitia heeft gelegd, voor zover ik weet. Rechters zijn immers immuun voor andermans leed, rechters kijken uitsluitend naar de wet.


verwijderbaarheidscheck DT&V

In de voortgangsrapportage wordt, naast de zogenaamde pogingen van de
DT&V om uitzetting te realiseren, tevens maandelijks gewag gemaakt van de inhoud van je vertrekgesprek met de regievoerder. Je moet voldoen aan het volgende: “Op de vreemdeling rust de rechtsplicht Nederland te verlaten. Dit betekent dat van hem kan worden verwacht dat hij actieve en volledige medewerking verleent aan het verkrijgen van concrete en verifieerbare gegevens, waaronder documenten, die nodig zijn om de beoogde uitzetting te kunnen bewerkstelligen en dat hij ook zelf de nodige controleerbare inspanningen verricht om dergelijke gegevens te verkrijgen.”
Doe je dat niet, dan is het gerechtelijk oordeel: “De vreemdeling frustreert het onderzoek naar de vaststelling van zijn identiteit en heeft de voortduring van zijn bewaring (deels) aan zichzelf te wijten”. Daar ga je dan, weer een maand de bak in. Jíj moet je medewerking verlenen én van alles aantonen - je blijft vastzitten als je dit niet doet. De DT&V daarentegen mag liegen en bedriegen dat het een lieve lust is en hoeft niets aan te tonen.



Een passend antwoord hierop is: verzet! Verzet bij arrestatie, verzet door tegenwerken van uitzetplannen, verzet bij de onverhoopte uitzetting zelf, ik ben er vóór! Hoe meer verzet, hoe liever! Mensen met papieren kunnen mensen zonder papieren helpen door solidair te zijn en controles, waarbij mensen naar hun papieren wordt gevraagd, te saboteren.

Nederland is vol - met justitiedienaren, al dan niet met het geweldsmonopolie. Wat zou het fijn zijn als die zichzelf allemaal eens verwijderden – en neem al die camera’s dan gelijk mee. Dan kunnen wij eindelijk allemaal van onze vrijheid genieten, met of zonder papieren. Eventuele problemen lossen we zelf wel op.

Strooi zandkorrels in de deportatiemachine!

Saboteer controles
zandkorrels2

Tips om uitzettingen tegen te gaan
zandkorrels1

Janneke van Beek,
7 maart 2010