Schipholbrandoverlevende gedeporteerd - deel 1

Ricky, illegaal en ongewenst in Nederland, opgepakt omdat hij niet genoeg saldo had op zijn ov-chipkaart.

Post Traumatisch Stress Syndroom

Hij is zwaar getraumatiseerd door de Schipholbrand, waardoor hij leidt aan een Post Traumatisch Stress Syndroom (PTSS). De Nederlandse staat was van de PTSS overtuigd: Ricky heeft het volledige schadevergoedingsbedrag uitgekeerd gekregen wegens PTSS, veroorzaakt door de Schipholbrand en de ‘behandeling’ daarna door marechaussee en justitiepersoneel. Dit vormde echter geen belemmering voor de staat om in 2007 een poging te doen Ricky uit te zetten naar Nigeria. Hij zat toen in uitzetcentrum Zestienhoven. Destijds is het niet gelukt.

In 2010 probeerde de staat het opnieuw – en ditmaal met succes.

Detentiecentrum Alphen aan den Rijn

Ricky belandde in detentiecentrum Alphen aan den Rijn. In Alphen is er één keer per dag één uur luchten. De celdeuren gaan dicht om 16.40 u, open om 8.00 u, tussen de middag dicht van 11.30 u tot 12.40 u. Dat humane regime van 'de hele dag de deuren open', betekent dus in de praktijk: 7 ½ uur 'recreatie' per dag. Dan zit je toch nog dus 16 ½ uur 'achter de deur'!

Het opgesloten zijn verergerde zijn trauma: hij ging slecht slapen, kreeg angstaanvallen en was voortdurend bang dat er brand uit zou breken. De psycholoog in het detentiecentrum schreef zijn klachten toe aan stress door opsluiting en raadde hem aan tv te kijken. Voor het trauma, opgelopen door de Schipholbrand, was geen aandacht, noch werd er enig begrip voor opgebracht…..

Isolatiecel

  ….want Ricky belandde zelfs in de isolatiecel (= kale cel, geen radio/tv, zitelement voor overdag, 's nachts een matras, speciale kleding). Toen hij stond te telefoneren, ging er een alarm af en werden alle gevangenen gesommeerd terug te gaan naar hun cel. Met de Schipholbrand in zijn achterhoofd sloeg de paniek bij Ricky toe, toen een bewaker zei dat het wel eens een brandalarm kon zijn. Hij kreeg toestemming zijn telefoongesprek af te maken, maar werd daarna toegesnauwd door een andere bewaker en vervolgens door een groep bewakers hardhandig tegen de grond gewerkt, geboeid en voor vijf dagen in de isolatiecel geplaatst. Een klacht werd zowel door de directeur als de Commissie van Toezicht, zonder Ricky te spreken, afgewezen.
De Commissie van Toezicht in detentie- en uitzetcentra is sowieso een lachertje. Slechts 2% van alle ingediende klachten in die sector wordt 'gegrond' verklaard.

Kamp Zeist

Enige tijd later werd Ricky overgeplaatst naar Kamp Zeist – hij kwam terecht op een speciale afdeling, gebouw 52, voor mensen die 'extra zorg behoeven'. Als reden voor overplaatsing werd gegeven dat men in Kamp Zeist gespecialiseerd zou zijn in het detineren en behandelen van mensen met PTSS – in een bosrijke omgeving.
Ricky vertelde ons echter dat het dagprogramma in gebouw 52 zeer sober is: men mag slechts 2 x 1.45 minuten per dag de cel uit (luchten in de bosrijke omgeving incluis) - dat betekent dus 20 ½ uur per dag in eenzame opsluiting, want in gebouw 52 wordt geen cel gedeeld. Dit is de manier waarop de staat PTSS patiënten zonder papieren behandelt!

Ricky’s psycholoog in Kamp Zeist bleek bovendien dezelfde als die hij had in Alphen - degene die zijn trauma toeschreef aan stress door opsluiting en hem aanraadde tv te kijken.

Opnieuw isolatiecel

Ook in Kamp Zeist belandde Ricky in de isolatiecel: met veel geweld werd hij geboeid en mishandeld en in de isolatiecel gegooid. Nog geboeid werden hem de kleren van het lijf gerukt. Een maatregel voor zijn eigen veiligheid heet dat dan. Als reden voor deze 'maatregel' werd opgegeven dat hij over de telefoon tegen iemand zou hebben gezegd dat hij zichzelf wat zou aandoen. Of dit klopte werd hem pas na een paar dagen in de isolatiecel gevraagd.

Ricky's geestelijke stabiliteit ging door deze behandeling hard achteruit. Hij sliep vrijwel niet meer, ontwikkelde allerlei lichamelijke stressklachten en had doorlopend tranende ogen als gevolg van een chronische oogontsteking die niet behandeld werd.
Het is meer dan schandalig hoe Justitie met deze man om is gegaan: aan de ene kant erkenden ze dat hij zorg nodig had, aan de andere kant gooiden we hem wel in isolatiecellen.

Deportatie

De overheid kreeg uiteindelijk haar zin: Ricky kon worden uitgezet. Geen verblijfsvergunning, geen medische behandeling – zelfs geen oprotpremie. Integendeel: er werd gekozen voor de goedkoopste en meest vernederende manier van uitzetten: niet per lijnvlucht, maar per charter, die diverse Europese luchthavens afgaat om 'deportees' op te halen en die als menselijk vee terug te vliegen naar hun land van herkomst.

lees ook deel II

Janneke van Beek,

27 februari 2010